Kapasiteleri çeşitli yöntemlerle değiştirilebilen kondansatörlere ayarlanabilir kondansatör adı verilir. Bu halleriyle ince ayar yapmaya imkân tanırlar. Yandaki resim, devre üzerinde ayarlanabilir kondansatörlerin alabileceği simgelerdir. Üç çeşit ayarlanabilir kondansatörden bahsedilebilir. Varyabl kondansatör Trimer kondansatör Varaktör Varyabl kondansatör İngilizcede Variable Capacitor denilen ayarlanabilir kondansatörlere Türkçede Varyabl Kondansatör adı verilir. Pratik hayatta ise yüksek güçlerde kullanılıp fiziksel olarak da büyük olduğundan Büyük Boy Ayarlanabilir Kondansatör ismiyle de kullanılır. Bir çok kondansatörün paralel bağlanmasıyla gerçeklenen varyabl kondansatörler, iki parçadan oluşur, durağan parçasının adı stator, hareketli parçasının adı rotordur. Bu parçalar yandaki resimde görülebilir. Kondansatörlerin bir yöndeki plakaları rotora, diğer yöndeki plakaları statora bağlıdır. Rotora bağlı olan mil sayesinde kondansatörlerin plakaları birbiri içine doğru hareket ettirilebilir hale gelmiştir. İçiçe giren plakalar sonucunda yüzey alanı arttığından kapasite değerinde de artış gözlenir. Varyabl kondansatörlerin çalışma mantığı budur. Plakalar arası genellikle hava veya vakumla bırakılmasına rağmen, seramik ve cam aralığa sahip olanları da mevcuttur. Varyabl kondansatörler, çok büyük kapasite değerlerine ulaşamasalar da yüksek gerilim ve frekans değerlerinde çalışabilme olanağı sunarlar. Bazı varyabl kondansatör çeşitleri, iki rotor kısma sahiptir. İki mille hareket ettirilen bu iki rotor sayesinde çok daha ince ayar yapılabilir, aradaki bir çok kapasite değerine ulaşılabilir. Varyabl kondansatörler radyo alıcı ve vericilerinde, büyük güçlü frekans üreticilerinde kullanılır. Trimer kondansatör İsmini İngilizce trimmer (kesip düzeltmek) kelimesinden alan bu kondansatör türü, varyabl kondansatörden farklı olarak küçük güçlerde kullanılıp fiziksel olarak da küçük olduğundan halk arasında Küçük Boy Ayarlanabilir Kondansatör ismiyle anılır. Varyabl kondansatördeki gibi yüzey alanını genişletme yöntemiyle kapasiteyi artırmayı kullanan çeşitleri olmasına rağmen trimerler genellikle plakaların birbirine yaklaştırılması yöntemiyle kapasite artırımı sağlarlar. Yalıtkan olarak plastik ve mika barındıran trimer, küçük güç ve küçük boyutlu olduğundan tornavida ile kontrol edilir. Bu kondansatörler 100 - 600 Volt gerilim değerlerinde çalışabilir, küçük değerlerden 1000 pikoFarad'a kadar değer alabilirler. Kullanım alanı ise genel olarak telekomünikasyon devreleridir. Varaktör Varaktör aslında bir kondansatör değil, diyot kullanılarak oluşturulmuş bir elemandır. Ancak jonksiyon diyotlara ters gerilim uygulandığında kondansatör gibi davranırlar ve kapasitif değer alırlar. Ayrıca gerilim kontrollüdürler, uygulanan gerilim değeri büyüdükçe kapasite değerleri düşer. Günlük yaşamda Değişken Kapasiteli Diyot olarak da bilinen bu elemana gerilime bağlı olarak kapasitesi değiştiğinden varaktör veya varikap adı verilmiştir. 0 - 100 Volt arasındaki gerilimlerde çalışabilen varaktörler 200 GHz gibi yüksek frekans değerlerine kadar kullanılır. 3 - 100 pikoFarad arasında kapasite değerleri alırlar ve telekomünikasyon alanında frekans kontrolünde kullanılırlar.
