Kan Uyuşmazlığında Yakın Takip Şart

Kan Uyuşmazlığında Yakın Takip ŞartAnnenin kan grubunun RH negatif babanınki ise pozitif olduğu durumlarda ortaya çıkan kan uyuşmazlığının hamileliğin sağlıklı bir şekilde tamamlanması için yakından izlenmesi gerekiyor.

Kan uyuşmazlığı nedir?
Kan uyuşmazlığı yüksek riskli gebelik kapsamında değerlendirilen bir sorun. Annenin kan grubunun RH negatif babanınkinin ise pozitif olduğu durumlarda ortaya çıkar. RH faktörü eritrositlerde (alyuvarlar ) bulunan antijenik bir bir yapıdır. Kan grubu RH negatif olan bir gebe RH pozitif kanla karşılaşırsa kendinde bulunmayan RH antijenine karşı duyarlanır ve antikor oluşturur. Bu olaya immünizasyon denir. Dolayısıyla immunize kan uyuşmazlığı anne karnında RH antijenine karşı antikorların varlığını ifade eder. Önlem alınmadığı zaman anne karnında ölümünden yenidoğan sarılığına kadar geniş bir yelpazede önemli sorunlara yol açar.

Kan uyuşmazlığında hangi faktörler etkilidir?
Kan uyuşmazlığında etkili olan birçok faktör vardır. Öncelikle RH negatif gebenin RH pozitif kanla karşılaşması gerekir. Bu durum da eşinin kan grubunun RH olmasıyla mümkün. Aslında probleme yol açan babadan RH pozitif kan grubunu alan ve anne karnında RH pozitif olan çocuktur. Çocuğun çok az miktardaki kanı doğum sırasında anneye geçerek annenin duyarlanmasına neden olur. Duyarlanma ( immünizasyon ) asıl olarak doğum sonrası gerçekleşir. Ancak nadiren düşük kürtaj ve dış gebelik sonrası da oluşabilir.

Neden olabileceği sağlık sorunları nelerdir?
Annede RH pozitif eritrositlere karşı mevcut olan antikorlar plasentadan kolaylıkla geçebilir. Fetusun dolaşımına katılan bu antikorlar fetusun kan grubu RH pozitif ise eritrositlerin yıkımına neden olurlar. Fetus için sorunun ana kaynağı eritrositlerin yıkıma uğraması yani kansızlıktır. Kansızlığın derecesine bağlı olarak fetusda ve yeni doğanda problemler ortaya çıkar. Oluşan tablo anne karnında çocuğun ölümünden yeni doğanda hafif bir sarılığın oluşmasına kadar geniş bir spektrum oluşturur. Çocukta oluşabilecek problemlerin şiddeti ortaya çıkan kansızlığın derecesi ile ilişkilidir.

Tanısında kullanılan yöntemler nelerdir?
RH negatif anne ve RH pozitif baba söz konusuysa öncelikle annenin immünize olup olmadığının belirlenmesi gerekir. Bu da anne karnında Rh pozitif eritsositlere karşı antikorların bulunup bulunmadığının belirlenmesi ile mümkün olur. Bu sebeple Indirek Coms testi uygulanır. Indirek Coms testi pozitif ise antikor var negatif ise antikor yok demektir. Indirek Coms testi negatif ise anne immunize değildir. Mevcut gebelik açısından risk taşımaz ve alınması gereken önlem doğum sonrası gebenin duyarlanmasını önlemektir. Bu amaçla çeşitli isimlerle piyasada bulunan Anti-Rh-immunglobulinleri (antikorları) kullanılır. Halk arasında bu ilaçlar "uyuşmazlık iğnesi" olarak bilinirler. Bu ilaçların içinde Rh kan grubuna karşı antikorlar vardır. Bu antikorlar daha önce Rh kanla karşılaşmış Rh(-) annelerin ürettikleri antikorların aynısıdır. Bu antikorlar anneye kalça yoluyla enjekte edildiğinde anne kanına geçerek tüm Rh antijen taşıyan hücreleri bulur ve anne savunma sistemi henüz bu Rh antijenleri görmeden bunları parçalayarak ilk teması engeller. Indirek Coms testi pozitif ise annenin karnında fetusa zarar verebilecek antikorlar bulunuyor demektir. Bu durumda fetus risk altındadır. Yapılması gereken fetusdaki kansızlığın derecesini belirleyebilmektir. Bunun için daha önceki gebeliklerin sonuçları dikkate alınarak ve fetusun ultrasonografi ve doppler ile değerlendirilmesi yapılarak kansızlığın derecesi belirlenmeye çalışılır.

Kan uyuşmazlığı tedavisinde kullanılan metotlar nelerdir?
Kan uyuşmazlığının tedavisinde tanı konulduktan sonra fetusdaki kansızlığın derecesi saptanıyor. Fetusda ileri derecede kansızlık olduğu düşünülüyorsa kansızlığın tedavisi olan kan tranfüzyonu uygulanması gerekebilir. Anne karnındaki çocuğun göbek kordonuna ultrasonografi eşliğinde bir iğne ile girilerek kan verilir. Gerekli aralıklarla bu işlem tekrarlanarak çocuk uygun zamanda doğurtulur. Bu yöntem günümüzde başarı ile uygulanan ve son derece etkili bir tedavi yöntemidir.