NASA'nın Uzay Tavuğu

NASA'nın liseli öğrencilerle gerçekleştirdiği projede, Mart ayında yaşanan Güneş patlamalarının şiddeti plastik bir tavukla ölçüldü. Üç günde yaşanan patlamların, New York'un dört yıllık ısınma ihtiyacını karşılayabilecek enerji saçtığı tespit edildi.



Gök bilimciler, Mart 2012’de, son dokuz yılda yaşanan en sert Güneş fırtınalarını gözlemlediler. Dünya’ya yönelen şiddetli kozmik fırtınaların karşılığında, ABD’li bir grup genç de atmosferin dışına bir şey yolladı: Plastik bir tavuk.

Güneş’in yüzeyindeki şiddetli patlamalarla, Dünya’nın yörüngesindeki uydular Güneş’ın saçtığı parçacıkların saldırısına uğradı, Kuzey Işıkları atmosferi renklendirdi.

ABD’nin Missori eyaletindeki Bishop Union Lisesi’nde okuyan 16-17 yaşlarındaki birkaç genç, Güneş’in saçtığı güçlü parçacıkların etkisi ölçmek için hazırladıkları “Camilla” adındaki plastik tavuğu yerden 40 bin 800 metre yükseğe gönderdi.

Earth to Sky (Dünya’dan Gök’e) adlı projede yer alan 16 yaşındaki Sam Johson, “Kozmik fırtınanın şiddetini ölçmesi için Camilla’ya radyasyon ölçen alıcılar yerleştirdik” dedi. Grubun bir diğer üyesi 17 yaşındaki Rachel Molina ise “Bu bir astrobiyoloji deneyinin parçasıydı. Kısaca bir keşif uçuşu gerçekleştirdik” dedi.

ÖZEL RADYASYON GİYSİSİ
Maruz kalacağı fırtınadan korunması adına, Camilla için tıp ve nükleer teknisyenlerin giydiğine benzeyen özel bir giysi tasarlandı. Plastik tavuk, 3 ve 10 Mart tarihlerinde alçak yörüngeye uçarak son yılların en büyük Güneş patlamalarının ne derece etkili olduğu tespit etmeye çalıştı.

Yaklaşık iki buçuk saat süren uçuşunda, Camilla sıcaklığın -40 ile -60 Santigrat derece arasında değiştiği stratosferde gezindi. Tavuk, planlandığı gibi yerden 40 kilometre yüksekliğe erişti ve uçuşunun ardından Inyo Dağları’na güvenli iniş yaptı.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Solar Dynamics Gözlemevi uzmanlarının da destek verdiği proje, Facebook, Twitter ve Google +’da 20 binin üzerinde takipçi elde etti.


Camilla’nın üzerindeki kameralar, modfiye edilmiş metal bir öğle yemeği kabına yerleştirildi. Tavuk toplamda dört kamera, bir kriyojenik termometre ve iki GPS cihazıyla uzaya yollandı. Plastik tavuğun yüküne ayrıca, yedi böcek ve 20’yi aşkın ayçiçek tohumu eklendi.



AR 1429.

DÖRT YILLIK ENERJİ
Camilla, gerçekleştirdiği iki uçuşta Güneş’in üzerinde oluşan AR 1429 lekesinden yayılan radyasyonu ölçmeyi başardı. Söz konusu Güneş lekesi, Mart’ın ilk iki haftasında 50’den fazla patlamaya sahne oldu.

Ölçümler, çok ilginç rakamlar ortaya koydu. AR 1429 lekesinde, 7-10 Mart arasında yaşanan patlamaların saçtığı parçacıkların, New York’un dört yıllık ısınma ihtiyacını giderek kadar enerji barındırdığı tespit edildi. Dünya’nın yörüngesindeki uydular, Camilla’nın uçuşta olduğu 10 Mart günü, atmosfere ulaşan proton parçacıkları sayısının normalin 30 bin katına ulaştığını belirledi.

16 yaşındaki Johson ve arkadaşları, uzaydan dönen radyasyona maruz kalmış bitki tohumlarını gömerek, çiçek verip vermeyeceğini ve bitki vermeleri halinde ne gibi farklılıklar oluştuğunu gözlemleyecek. Ayrıca, alçak yörüngeden canlı dönmeyi başaramayan deney mağduru böcekler, bir köpük levhaya iğnelenerek sergilenecek. Radyasyon alıcıları ise NASA laboratuvarlarında inceleme altında.

ntv