Otonom Sinir Sisteminin Nefes Sistemi Ve Burnumuzla İlişkisi

Vücudumuz, içerden ve dışarıdan gelen duyuları algılamak, bu anlamda aldığı her türlü bilgiyi tasnif etmek, çözümlemek ve uygun cevabı / tepkiyi oluşturmak için sinir sistemini kullanır. Sinir sistemi,kasların çalışmasını ve iç salgı bezlerinin işlevlerini de kontrol eder. Çalışma düzeni Merkezi ve Çevresel Sinir Sistemi ağı ile yönetilir.




Vücudumuz dengesini, iç salgı bezlerini, kalp kasını ve düz kasları ise Otonom Sinir Sistemi aracılığı ile yönetir. Duyu, hareket ve iç organların faaliyetleri buradan yürütülür. Beyin sapında bulunan Medulla, otonom sinir sistemi aracılığı ile aldığı her fiziksel ve duygusal bilgiye karşı solunum sistemini yapılandırır.






Örneğin aşırı heyecan, korku ve panik durumunda böbrek üstü bezleri adrenalin salgılamaya başlar, nefes ritmi yükselir. Vücut, geliştireceği tepkiye göre oksijen alımını yükseltmeye başlar. Genelde bunu çok kontrollü yapamadığı için de hızlı hızlı ve ağızdan alınan sığ nefeslere yönelir. Nefes sistemi üzerindeki kontrolün geliştirilmesi, aniden ya da istemimiz dışında ortaya çıkabilecek olaylara karşı tepkimizi de kontrol edebilmemizi sağlar.



Beynin beden üzerindeki kontrolünün sağ ve sol lobları aracılığı ile ve çapraz bir şekilde sağladığı tesbit edilmiştir. Yani, vücudumuzun sol tarafını beynimizin sağ tarafı, sağ tarafını ise beynimizin sol tarafı kontrol etmektedir. Burun deliklerimizin de her biri, otonom sinir sisteminin kendi içinde ikiye ayrılan sempatik ve parasempatik sinir sistemlerine etki etmektedir. Öfke, kontrol sorunu, sürekli kaygı hali ve bunun gibi aşırı heyecan sorunu yaşayan insanların sempatik sinir sistemleri daha aktif olduğu için kendilerini sakinleştirmeyi ve denetlemeyi öğrenmeye ihtiyaçları vardır. Bu durumdaki insanların pek çoğu genellikle ağızdan, sığ ve kesik kesik nefesler almaktadırlar. Pek çoğu kolay uykuya da dalamazlar. Aslında çok kolay bir iki egzersizle hem uyku hem de aşırı heyecanlarını denetlemeleri mümkündür.



Bunun için yapılması gereken, sağ burun deliğini sağ elin başparmağı ile kapayarak orta şiddette 20 adet nefesi, sol burun deliğinden diyaframa kadar çekmek ve ağızdan vermek yeterlidir. Uyku sorunu yaşayan bir kişi, bu egzerisizi, dizlerini hafifçe mideye çekerek sağ tarafları üzerine yatmalı, ilk turda burundan orta şiddette 15 adet nefes alıp ağızdan vermeli , bir dakika ara verip, ikinci turda 15 adet biraz daha sert nefesler alıp vermelidir. Egzersizi uygulayan pek çok kişi, sonunu getiremeden derin bir uykuya geçmektedir. Bu egzersiz parasempatik sinir sistemini harekete geçirdiği için sakinlik, dinginlik ve gevşeme sağlamaktadır. Burun deliklerinden herhangi birisinin kapalı olması durumunda, kapalı olan burun deliğinin duvarına parmağımızla hafiçe bastırıp, açık olan burun deliğinden birinci turda 25 adet orta şiddette nefes alıp ağızdan vererek, sonra bir dakika ara verip ikinci turda 25 adet daha şiddetli nefes alıp ağızdan vererek çalışıldığı takdirde kapalı olan burun deliğinin açıldığı görülecektir.





Bir danışanımızın rahatsızlığının seyri: Arkadaşımızla ilk görüşmemizde neredeyse nefes almadığını tesbit etdik. Nefes alırken ağzını ve burnunu beraber kullanıyor ama nefesi sadece akciğerlerin en üst bölgesine yavaşça çekip bırakıyordu. Bu sadece yüzde onluk bir nefes kapasitesi demektir; istenen ise ciğer ve diyafram kasının nefes alma kapasitesinin yüzde otuzlarına kadar çıkmaktır. Psikolojik olarak çok huzurlu değildi; psikolojik rahatsızlıklarıyla beraber uykusuzluk, kabızlık ve sürekli bir olumsuzluk hissi taşıyordu.






Önce diyaframdan nefes almayı, sonrasında ise hem diyafram hem göğüs nefesini beraber kullanmayı öğrendi. İlk aldığımız olumlu geri bildirim, bir hafta kadar sonra uykusunun düzene girmesi oldu. İkinci haftadan sonra ise artık her gün tuvalete çıkabilir olmuşdu. Diğer rahatsızlıkları için psikolojik tedavisi sürmektedir.

Kaynak: Sayed Dergisi Özel Sayısı
Kemal Erdaş