A abaküs: Antik sütun başlıklarının en üstünde yer alan taş levha. afiş: Tanıtım ya da reklam amacıyla ha*zırlanan yazılı veya resimli grafik sanat ürünü. agora: Eski Yunan kentlerinde çarşı, meydan. Ticari ve idarî merkezlerin bu*lunduğu alan. akademik: Sanat alanmda belli ilke ve kurallara bağlı olarak yapılan çalışmalara denir. aksiyon: Hareket, eylem ve etkinlik niteliğine sahip olma. alegori: Canlandırma, göz önüne ge*tirme. alınlık: Yapıların cephesinde çatı ile korniş arasında yer alan üçgen kısım. almaşık: Farklı malzemelerden, özel*likle taş ve tuğla birlikte kullanılarak örülen duvar. altar: bkz. sunak. anıt: Herhangi bir olay, kişi ya da top*luluğun anısına yapılmış her türlü yapı ya da heykel. antik: Eski Yunan ve Roma eserlerine verilen ad. M.Ö. VI. - M.S. IH. yy. arası dönem. Antikite. apsis (absi,apsid): Kilise ve bazilika*larda kapının karşı tarafmda bulunan, yarım plânlı niş. arkaik: Bir sanat anlayışının ya da üs*lûbunun olgunluk dönemi öncesi geçir*diği aşama sürecine verilen ad. arşitrav: Antik mimarîde, sütunlar tara*fından taşman üst yapı elemanlarının en alt parçası. atrium: Eski Roma evlerinin ortasında, ilk Hristiyan kiliselerinde (bazilikalarda) ise girişin önünde yer alan avlu. ayrık düzen: Kent plânlamasında yapıla*rın birbirine birleştirilmeden yapılması. B Barok: XVII ve XVIII. yy. da Avrupa'da egemen olan üslûp. bazilika: Uzunlamasına gelişmiş mekân düzenine sahip, sütun dizilerine taşman yapı türü. beşik tonoz: Yarım daire kesitli eğrisel örtü unsuru. bezeme: Mimarî eser ya da her çeşit kul*lanım eşyaları üzerinde süslemeye yöne*lik yapılan çalışmaların tümü. Deko*rasyon. biçim: Sanat eserleri de dahil, her çeşit nesnenin görme ya da dokunma organ*larıyla algılanabilen kendine özgü ger*çekliği. Form. bindirme: Yapımında genellikle harç, çivi, kenet vb. kullanılmadan yapılan in*şa tekniği. Yapım öğesinin bir diğeri üze*rinde, ancak biraz daha çıkacak şekilde yerleştirilerek uygulanması. bingi: Kare bir alt mekân üzerine kubbe*nin oturtulabilmesi için yapılan geçiş öğesi. Pandantif, tromp (tonoz bingi) ya da Türk üçgeni de denilir. bingil: Kemerler üzerine oturtulmuş kubbe ile kemerlerin arasını kapatan üç*gen biçimindeki kubbe parçalarından her biri. bitişik düzen: Kent plânlamasında yapı*ların birbirine bitişik olarak yapılması. blok: Ağır ve büyük yapı öğesi. Ayrıca, büyük boyutlu ve bir kısmı bir araya gelerek siteyi oluşturan binalara ya da kent, yol veya sokaklarla sınırlı yapı gruplarına verilen ad. büst: İnsan vücudunun baş ya da göğüs*ten yukarı kısmının heykeli C cella (söylenişi: sella): Çok tanrılı din*lerde tanrı heykeli ya da kült objesinin korunduğu en önemli kutsal bölüm. cephe: Yapının dıştan görünen yüzeyi. çanak-çömlek: Pişmiş topraktan yapılan her türlü kullanım eşyası. Keramik. çizgi: Yüzey sanatlarda uzunluğuna oranla kalınlığı çok az uzun şerit. Resim*lerde fırçayla vurulan uzunlamasına boya darbesi. çizim: Düzlem üzerinde çizgiler kullanı*larak resimleme ya da tasvirleme işlemi. D dehliz: Geleneksel yapım teknikleriyle meydana getirilen uzun ve karanlık ko*ridor dekor: Bir iç mekânı bezeme, süsleme ve döşeme amacıyla yerleştirilen ya da eklenen öğeler. Tiyatroda ise, oyunla il*gili her tür eşya ya da malzemeye verilen ad. dentil (Fr. dentele): Kenarı dişli, dantel kesmeli ve girintili çıkıntılı yapı türü. desen: Resim sanatında tasarı ve hazır*lık niteliğinde olup, genellikle kalemle renkli ya da renksiz olarak yapılan çi*zimler. Doğrudan eser olarak yapılan de*sen çalışmaları da yapılabilmektedir. devasa: Çok büyük. Oldukça iri ve görkemli. dikilitaş: Herhangi bir olay ya da zafer anısına dikilen yekpare yüksek taş. düzen: Sanat eserinin ortaya çıkşını sağ*layan malzemeler arasmdaki bağlantılar bütünü. Ayrıca, Antik dönem mimarî üs*lûplarının (Dor, İyon, Korint) her biri. Nizam E-F ekol: Genel çizgileriyle aynı üslûp kap-samında değerlendirilmekle beraber; bir topluluğa, bölgeye veya kente özgü bazı ayrılıklar gösteren sanatçı grubuna veri*len ad. eksedra: Yarım daire plânlı, kubbe ör*tülü ve kendinden daha geniş bir mekâna bağlantı kurdurulan mimarî mekân un*suru. eksen: Resim ve mimarî eserlerde doğ*rultu belirleyen var sayımsal çizgi. estetik: Güzellik konusundaki görüş ve düşünceler. fantastik: Gerçek dışı ve hayalî nitelikli olgu ve oluşumlar. fasat: Binanın cephesi, ön yüz. fascia: Antik Yunan ve Roma mimarlı*ğında arşitrav yüzeyindeki yatay şerit biçimindeki alçak kademeler. feodal: Orta Çağ'da Avrupa ülkelerinin hemen hepsinde yaygın olan, toprak kö*leliğinin hâkim olduğu sistemle (feo-dalite=derebeylik) ilgili. fibula: Pelerin ya da benzeri bir elbise*nin insan üstünde kalmasını sağlamak için kullanılan özel iğne.Broş. figür: Resim ve heykel sanatlarmda tas*vir edilen insan resmi. Ayrıca, tabiattarastlanan ya da hayal edilen varlıkların adı. filayak: Büyük kubbeli yapılarda kubbe*leri üzerinde taşıyan kaim ayak. fonetik: Ses. Sesle ilgili. Sesleri özel*likleriyle gösteren, sesçil. fresko: Henüz yaşken ince duvar sıvası üzerine toprak boyalarla yapılan resim. friz: Baştabanla korniş arasmda yer alan resim, kabartma ya da süsleme. Bunların yapıldığı şerit. frontal duruş: Eski Mısır ve Arkaik Yu*nan heykeltıraşlığında insan vücudunun ön cepheden verilmesi. Ağırlık her iki yanda aynıdır. G galeri: Bazilikalarda yan netlerin üze*rinde bulunan asma kat. Gotik: XIII. yy.'da Avrupa'da egemen olup, Rönesansa kadar devam eden üslûp. Deyim, İskandinavya'dan gelen Gotlara izafeten verilmekle beraber, bu sanat üslû*bunun onlarla ilişkisi yoktur. gölge-ışık: Yüzey sanatı olan resmin üç boyutlu nesnelerini ifade etmek için, bir kesimin gölgeli, bir kesimin ise aydınlık biçimde boyanması. gravür: Ahşap veya metal baskı levha-larıyla çeşitli teknikler kullanılarak ya*pılan sanat eseri. grifon: Kartal başı, kanatları ve pençesi ile aslan vücudunun birleştirilmesinden meydana gelen hayalî yaratık. H hacim: Nesnelerm uzayda yer kaplayan kitlesi. harç: Taş ya da tuğla duvar yapımında kullanılan kaynaştırma maddesi. hat: Yazı. Hat sanatmda kullanılan yazı çeşitlerinden her biri. Yazı sanatı; yazı sanatı ürünü. havari: Hz. İsa'nm inanç sistemini ve öğütlerini yaymakla görevli on iki yar*dımcısından her biri. heykel: Üç boyutlu hacim sanatı. hol: Odalar arasmda bulunan sofa. I-İ-J idol: Çok tanrılı (politeist) dinlerde kü*çük tanrı ya da tanrıça heykelciği. ikon: İsa, Meryem ve ermişlerin resmi. İkanoklast: İkonların, yani resim kırı*cılığına yandaş olan kimse. istinat duvarı: Arkasmda toprak vb. bu*lunan, üstü dar, altı geniş duvar. izlenim: Resim ve heykelde tabiattan edinilen intiba, görüntü. jest: Davranış. Yerinde yapılan, anla*tımcı hareket
K-L kabartma: Taş, kıl, metal, ahşap gibi malzeme yüzeylerinin oyulması yön-teniyle yapılan sanat eseri. kagir: Taş, tuğla ve kerpiçten yapılan her türlü yapı. kaide: Bir sütunun oturtulduğu alt kısım. kanelür: Antik mimarlıkta sütun göv*desi üzerine açılmış yarım daire plânlı düşey oluk. karyatit: Antik mimarîde kadm heykeli biçiminde sütun. katakomp: İlk Hristiyanların içinde top*lanıp ibadet ettikleri yer altı mezar*larının genel adı. katedral: Piskoposluk kilisesi. Mimarî yönden diğer kiliselerden daha bü*yüktür. kemer: Bir açıklığın giderilmesi için kullanılan eğrisel biçimli yapısal öge. kenger: Yayvan yapraklı, dikenli bitki. keramik: bkz. çanak-çömlek. kerpiç: Saman ve çamur karışımının ka*lıp hâline getirilip güneşte kurutulma*sıyla yapılmış inşaat öğesi. kitabe: Bir yapının tarihini veya yaptı*ranını belirtmek amacıyla o yapı üzerine yerleştirilen metin. Ayrıca, hatırlatma amacıyla bazı konularm işlendiği taş ya da metal küçük anıt. kolossal: Büyük boyutlu masif mimarî unsurlar ve heykeller. konsol: Mimarîde ana yapıdan çıkmtı yapan kısımlar, balkon. konstrapost: Resim ve heykelde insanın resmedilmesi ya da tasvirinin yapılması sırasında kullanılan klâsik duruş. Poz*lardan biri. Bu pozda, ayakta duran kişi*nin, kalça ve bacaklarıyla gövdesinin üst kesimi hafifçe farklı yönlere dönük ola*rak işlenir. konstrüksiyon: Yapının tüm ögeleriyle birlikte inşa edilmesi, yapım. kontur: Resimde figürlerin sınırlarını belirleyen çizgi. koro: Kiliselerde apsis ile çapraz nef ara*sında bulunan, kilise korosuna ve papaz*lara ayrılan kısım. korniş: Yapı cephelerinin en üstünde, çatı hizasmda yer alan silme dizisi. krepis: Tapınağın oturduğu platformun çevresindeki basamaklı kesim. kripta: Eski Roma'da Hristiyanların giz*lice ibadet ettikleri yer altı kilisesi. kubbe: Yarım küre biçiminde mimari örtü unsuru. kült: İbadet, tapınma, dinî tören. kümbet: Silindirik ya da çokgen plânlı bir gövde üzerine konik biçimde yapıl*mış Türk ve İran mezar yapısı. lahit: İçine ölünün konduğu özel tabut. levha: Üzerine resim yapmak için kul*lanılan düzgün yüzeyli küçük pano. lirik: Coşku ve ilham dolu, etkili M-N mabet: Tapmak. manastır: Kırsal alanlarda Hristiyan din adamlarının kaldığı yapı ya da yapı top*luluğu. mask: İnsan yüzünden alınmış alçı kalıp ya da başın sadece yüz kısmını ortaya çı*karan heykel. mastaba:Eski Mısır mimarîsinde bir tür mezar yapısı. Kesik piramit biçimli alçak bir toprak üstü kısmıyla, toprak altmdaki bir mezar odasından oluşur. meander (meandr): Eski Yunan, Roma ve Neoklâsik nizamlarda kullanılan mi*marî öğelerden biri. Geometrik kıvrımlar yapan bir şerit halindedir. mekân: Bir yapının üç boyutlu olmasın*dan başka, onun uzay içinde kapladığı alan. mimesis: Doğadaki canlıları taklit etme. Mimetizm; yansılama, taklide ilişkin, yansıtma. mimik: Yüz, el ve kol hareketleriyle dü*şünceyi anlatma sanatı. Duygu ve düşün*celerin yüzde beliren kımıldanış ve hare*ketlerle anlatımı. minyatür: Çoğunlukla eski yazma ki*taplarda görülen, ışık-gölge ve derinliF duygusu yansıtmayan küçük, renkli re*sim sanatı. mistik: Mistisizmle ilgili. Tanrıya sezgi ve gönül yoluyla erişilebileceğini kabul eden dinî doktrin yanlısı. mitolojik: Mitolojiye ilişkin. motif: Bezeme ve süslemelerde bütünü oluşturan parçalardan her birine verilen ad. mozaik: Küçük boyutlu renkli parça*cıkların bir düzlem üzerinde bitişik ola*rak yerleştirilmesiyle yapılan kompo*zisyon. mumya: Bozulmadan korunabilmesi için üzerinde çeşitli teknikler uygulanarak muhafaza edilen ceset. mümesis: Benzerleşme, taklitçilik. nakış: Kumaş, duvar gibi yüzeyleri süs*lemek için yapılan resim. narteks: Erken Hristiyan ve Bizans mi*marîlerinde kilisenin ana mekânına açı*lan giriş bölümü. naturalist: Gerçeğin doğaya uygun bi*çimde yansıtılması amacıyla davranan sanat akımı, bu akım içinde olan sanatçı. natürmort: Çiçek, meyve vb. doğal ve hareketsiz varlıkları ele alan resim. Ölü tabiat. nef: Kilisede apsise dik doğrultuda, bir*birinden sütun ya da ayak dizileriyle ay*rılmış, uzunlamasına mekânların her biri. nekropol: Kentin dışında yer alan me*zarlık alanı. niş: Kendisinden daha geniş bir mekâna açılan ve duvar içine oyulmuş, genel*likle üstü kemer biçiminde olan girinti ya da hücre. nizam: düzen. O-Ö obelisk: bkz. dikilitaş. obje: Nesne. obsidiyen: Siyah, gri, yeşil ya da mor renkli saf ve doğal cam. Volkan camı da denir. opera: Sözlerinin çoğu ya da tümü şarkı*lı olarak söylenen müzikli tiyatro eseri. organizasyon: Devlet, toplum, idare vb.nin düzenleniş hâli. ortostat: Eski Ön Asya ve Anadolu uy*garlıklarında, duvarlarm alt-ön yüzünde olan ve resim kabartmaları bulunan taş bloklar. otomatizm: Ön yargı ve kurallara uyma*dan, bilinçsizce yapılan sanatsal çalışma. özgün: İçinde üretildiği toplumun ger*çek şartlarının bir sonucu olarak beliren ve taklit etmeye yeltenilmeden ortaya konulanlar. Bir eserin kendine has nite*liklerinin olması. öznellik: Nesnelerin gerçeğine değil, bi*reyin duygu ve düşüncelerine dayanan, sübjektif. Nesnellik karşıtı. P-R palmet: Bir sapın ıkı tarafında simetrik olarak sıralanmış uzunca yapraklardan oluşan üslûplaştırılmış bitkisel bezeme öğesi. pandomim: Sözsüz oyun sanatı. papirüs: Eski Mısır kâğıdı. pastoral: Kırsal alanda ya da orman*larda geçen veya çoban yaşantısını tas*vir eden sahnelere verilen genel ad. patetik: Dokunaklı, etkileyici, içlendi-rici. Dokunaklılık. payanda: Duvarın dışa doğru eğilmesini önlemek için karşı yönde inşa edilen destekleme sistemi. paye: Yapıda taşıyıcı ayak. perdah: Pürüzlü yüzeyin düzgünleşti-rilmesi, parlatılması. perspektif: Üç boyutlu nesneleri, iki bo*yutlu resim düzlemi üzerinde yansıtmak için, üçüncü boyut izlenimi vermek için yapılan resim ve çizim tekniği. peyzaj (mimarlığı): Açık alanlardaki ağaç, çiçek vb. doğal öğeleri dikkate alı*narak yapılan mekân düzenlemesi. pigment: Her türlü boyanın renk verici ana maddesi. pilon: Yeni Krallık Dönemi Mısır tapı*naklarının giriş kısmma verilen ad. piramidal: Resimde yer alan figür, şe*kil ve tasvirlerin bir eşkenar üçgenin sı*nırları içinde yerleşik biçimde düzen*lenmiş olması. plastik: Bir cismin yoğrulabilir, şekil*lenebilir maddeyle örneğini yapma. Üç boyutlu anlatım. Üç boyutlu eser. plinth: İyon sütunlarında üzerine kaidenin konulduğu taş blok. podium (podyum): Roma ve Rönesans mimarîsinde yapmm üzerine konduğu zeminden yükseltilen kaide. Roma anfi tiyotralarında arenanın çevresini dola*nan hafif yüksek platform. porfir: Kırmızı renkli bazaltik sert taş. Somaki. portal: Taşkapı. Binanın ana kapısı. portik: Küçük sütunlarla taşman giriş sundurması. Yalnızca Batı mimarlığında-ki bu tür öğeleri anlatmak için kullanılır. Ayrıca, antik yapılarda revak niteliğinde kullanılan, sütunlarla taşman ve genel olarak bir avluyu çevreleyen kolonad. portre: İnsan yüzünün gerçek ölçülere uyularak yapılan resim ya da heykel. potern: Eski Anadolu medeniyetlerinde, kaleden kaçış yolu olarak yapılan tünel. potetik: Dokunaklı, etkili. profil: İnsan ya da hayvanın yandan yapılmış resmi veya fotoğrafı. renk: Işığın yapısındaki niteliklerin nes*neler üzerindeki yayılımına bağlı olarak göz üzerine yaptığı etki. resim: Yüzey üzerinde oluşturulan her türlü iki boyutlu kompozisyon. revak: Yapının önünde yer alan, uzun kenarlarının biriyle binaya bitişik, diğeri sütunlarla taşman ve bir kemer dizisiyle dışa açılan; üstü kubbe, tonoz ya da çatıyla örtülü uzunlamasına mekân. ritm: Sanat eserinde bulunan öğelerin kendi aralarında oluşturdukları ardışık zaman ve mekân aralıklarının belirlediği düzen. ritmik: Düzenli aralıklarla tekrarlanan, dizemli, tartımlı. Roman: X.-XII. yy.'lar arasmda Avru*pa'da yaygm hâle gelen sanat üslûbu. Or*ta Çağ'da Avrupa'da yaşanan sanat tarzını ifade etmek için ilk kez 1824'te Fransız arkeolog De Caumant tarafından kullanıl*mıştır. Kelime seçilirken, bu dönemde Ro*ma medeniyetinin etkisi olduğu vurgu*lanmak istenmiştir. rölyef: Kabartma. S-Ş saçak: Eğimli çatılarda, çatı yüzeymm yapının dışına doğru uzanan etek kısmı.saçaklık: Eski Yunan ve Roma mima*risinde sütunların taşıdığı üst yapı öğe*lerinin bütünü. Yukarıdan aşağıya kor*niş, friz ve arşitravdan oluşur. Sanat: Dilimize Arapça'dan geçmiş keli*melerden biridir. Amel, yani iş yapmak demektir. XTX. yüzyıla kadar Türk top*lumunda sanat kavramı, el ustalığı, bece*ri, tecrübe ve bilgiyle yapılan işlerde kullanılmıştır. Daha sonra özel yetenek ve el ustalığıyla yapılan işlere zanaat, bunun da üstünde yapılan iş ve etkinlik*lere (resim, müzik, şiir, tezyinat, heykel vb.) sanat denilmiştir. sanduka: Türbelerde ölünün gömülü ol*duğu yerin üzerine yerleştirilen taştan ya da ahşaptan, tabut biçiminde olup ku*maşla örtülü tutulan öge. sarnıç: Su toplamak amacıyla genellikle toprak altmda yapılan yapı. sella: bkz. cella. Sembolizm: Realizm ve Empresyonizme tepki olarak 1886'da Paris'te ortaya çı*kan sanat hareketi. sfenks: Başı ve gövdesi farklı yaratıklar biçiminde olan hayalî yaratık. sır: Pişmiş toprak ve yapı malzemesi üzerine sürülerek fırınlanıp saydam bir katmanla örtülmesi. Koruyucu saydam malzeme. silme: Duvar yüzeyinde hafif çıkıntılı olarak bulunan şerit biçimindeki min.aıi bezeme öğesi. simetri: İki ya da üç boyutlu bir biçim üzerinde yer alan tüm noktalarm en az bir eksene göre eşit uzaklıkta bulun*maları hâli. simge: Sembol. site: Antik kent devleti. skolastik: Orta Çağ'da Avrupa'da hâkim olan dinî-felsefî düşünce. soyutlaştırma: Yüzey ya da hacim sa*natlarında gerçek figür, şekil ve kompo*zisyonların tanmamayacak derecede ya-lınlaştırılması. statik: Hareketli olmayıp, belli bir süre değişmeyen, duruk. stel: Küçük dikilitaş. stereobat: Antik dönem mimarlığında yapının üzerine oturduğu, toprak üstünde kalan bezemesiz ve silmesiz üst yapı öğesi. stil: bkz. üslûp. stilize etmek (stilizasyon): Bitki ve hay*vanların doğadaki biçimlerini şematik leştirip yalmlaştırarak yansıtılması. Üs*lûplaştırma. stilobat: Eski Yunan ve Roma mimarî*sinde yapmm üstüne oturtulduğu ba*samaklı kaide. Subasmanı. sunak: Çok tanrılı dinlerde tapınağın içinde veya yakmmda yer alan ve tanrı*lara kurban sunulan alan. Kiliselerde ise takdis ayini için kullanılan banko biçi*minde yer. süje: Konu, özne. sütun: Daire, kare ya da çokgen plânlı, taştan veya mermerden yapılmış düşey taşıyıcı unsur. Çoğunlukla yekpare ola*rak yapılır. şapel: Tek mekânlı küçük kilise. Kilise ya da katedrallerde bir azize adanmış küçük tapınma yeri. T tablet: Eski Mezopotamya ve Anadolu-Hitit medeniyetlerinden kalma, üzeri yazı ya da resimli pişmiş topraktan yapılı küçük levha. tablo: Tual, ahşap levha, karton vb. üzerine yapılmış taşınabilir boyuttaki resim. tapınak: İçinde tapınılan, ibadet edilen her türlü yapı. İslâmî yapılar için kul*lanılmaz. tarz: Sanat anlayışı, sanat akımı. Üslûp. tasarım: Tasarlama eylemi sonunda be*liren ve asıl yapmm gerçekleştirilmesi sırasında yönlendirici olan proje, çizim, maket vb. ürünlerin tümü. tasnif: Gruplandırma. Ele alman olgu ya da nesnelerin niteliklerine göre ayrışı*mının yapılması. Düzenleme. tasvir: Tabiatta varolan ya da sanatçı*nın tahayyül ettiği her türden gerçek*liğin sanat eserinde yansıtılması. Betim*leme, tasarlama. tebşir: Hz. Meryem'e Cebrail tarafmdan Hz. İsa'ya gebe olduğunun müjdelen-mesini tasvir eden ikonokrafık sahne. tempera: Boyar maddenin tutkallı suyla, genellikle de yumurta akıyla karıştırılmasıyla elde edilen boya ile yapılmış resim. tezyinat: Bezeme, süsleme. Deko*rasyon. tonoz: Örgü teknikleri kullanılarak inşa edilmiş, kagir, eğrisel yüzey ya da yü*zeylerden oluşan mimarî örtü unsuru. trajedi: Konusunu efsanelerden ya da ta*rihî olaylardan alan, acıklı sonlara bağla*nan bir tür tiyatro eseri. (Trajik:Acıklı.). transept: Kilisede apsise yönelik olarak uzunlamasına mekânı dik doğrultuda kesen ve kilise plânını bir haça benzeten uzunlamasına mekân. triglif: Dor nizamı frizinde metoplarm arasmda yer alan taş blok. İki düşey derin olukla bunların iki yanmda bulunan birer yarım oluktan meydana gelir. Üçüz yiv. tual: Üzerine yağlı boya resim yapılan, ahşap çerçeveye gerili bezden malzeme. tüf: İşlemesi kolay volkanik taş türü. tümülüs: Bir yer altı mezar odasıyla o-nun üzerine yığılmış bir toprak yığının*dan oluşan yapay mezar U-Ü ulvî: Yüce. Gökle ilgili, semavî. üslûp: Bir toplumun ve çağın tüm sanat eserlerinde ortak olan biçimlendirme, ta*sarım ilke ve anlayışları bütünü. Ayrıca, birsanatçının kendine özgü biçimlen*dirme ve tasarım anlayışı. V-Y-Z vaftizhane: İçinde vaftiz töreni yapılan ve genellikle merkezî plânlı Hristiyan dinî yapısı. vazo: Seramik, metal ya da cam kap. vitray: Renkli camlardan meydana geti*rilen kompozisyon. Bu tür resimlerde camlar genellikle kurşun şeritlerle bir*birine bağlanmaktadır. yiv: Bir yüzeyin üzerindeki ince çizgi. Bir sütun gövdesinin veya bir vazo göv*desinin çevresine eşit aralıklarla paralel ya da sarmal olarak uzunlamasına açılan dar oyuk. yontu: Taş, mermer vb. malzemelerden yontularak yapılmış heykel sanatı ürünü. zanaat: İnsanların maddi ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan, öğretimle birlikte tecrübe ve ustalık gerektiren iş. Zanaatçı; belli bir zanaatla uğraşan kişi. ziggurat: Eski Mezopotamya'da basa*maklı olarak inşa edilen tapınak yapısı. Alıntı
