(+2).(+5)=(+10) ; (+2).(-5)=(+10) Aynı işaretli iki sayının çarpımı (+2).(-5)=(-10) ; (-2)+5)=(-10) Ters işaretli iki tam sayıyı çarpmak için sayıların mutlak değerleri çarpılır ve çarpımın önüne (-) işareti yazılır. Özetlersek, aynı işaretli tam sayıların çarpımı pozitif, ters işaretli sayıların çarpımı negatif bir tam sayıdır. TAMSAYILARDA ÇARPMA İŞLEMİNDE 1İN ETKİSİ Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. a)(+1).(+7)=(+7).(+1)=(+7)dır. b)(+1).( -9)=(-9).(+1)=(-9) dur. c)(+1).0=0.(+1)=0dır Herhangi bir sayının (+1) tam sayısı ile çarpımı o tam sayının kendisidir. +1 sayısı tam sayılar kümesinde etkisiz elemandır. TAM SAYILAR KÜMESİNDE 0IN ETKİSİ Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. a)0.(+5)=(+5).0=0dır b)0.(-4)=(-4).0=0 dır. Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi, herhangi bir tam sayının 0 (sıfır) ile çarpımı 0dır. Tam sayılar kümesinde 0 çarpma işlemine göre yutan elemandır. ÜÇ VEYA DAHA FAZLA SAYININ ÇARPIMINI BULMAK 1) (+3).(-4).(+5)= işleminin yapılışını inceleyiniz. (+3).(-4).(+5)=[(+3).(-4)].(+5) =(-12).(+5) = (-60) Aynı işlemi bir de aşağıda olduğu gibi yapalım. (+3).(-4).(+5)=(+3).[(-4).(+5)] =(+3).(-20) =(-60) 2) (+2).(-3).(+5).(-5)= işleminin yapılışını inceleyiniz. (+2).(-3).(+5).(-5)=[(+2).(-3)].[(+5).(-5)] =(-6).(-25) = -150 Aynı işlemi birde aşağıda olduğu gibi değişik gruplandırma ile yapalım (+2).(-3).(+5).(-5)=[(+2).(+5)].[(-3).(-5)] =(+10).(-15) =(-150) Üç veya daha fazla tam sayıyı değişik gruplandırmadır yaparak çarparsak, çarpım değişmez. ALIŞTIRMALAR 1)Aşağıdaki çarpma işlemlerini yapınız. a)(+2).(+2).(+2)=[(+2).(+2)].(+2) =(+4).(+2) =(+6) b)(-3).(-3).(-3).(-3)=[(-3).(-3)].[(-3).(-3)] =(-6).(-6) =36 c) (+5).(+5)=25 d)(+40).(+40).(+40)=[(+40).(+40)].(+40) =(+160).(+40) =(+6400) e) (-2).(+19)=(-38) f) (+25).(+12)=(+300) g)(+3).(-6).(-4).(-5)=[(+3).(-6)].[(-4).(-5)] =(-18).(+20) =(-360) h) (+6).(+6).(-5).(-1)=[ (+6).(+6)].[(-5).(-1)] =(+36).(+5) =(+180) 2)Aşağıda çarpma işlemini yapınız. a)(+7).(+3)=(+21) b)(-4).(-9)=(+36) c)(-5).(+10)=(-50) d)(+12).(-6)=(-72) e)(-7).(-5)=(+35) f)(-13).(-1)=(+13) 3)Aşağıda çarpma işlemlerini yapınız. a)(+3).(-7).(-5)=(+3).[(-7).(-5)] =(+3).(+35) =(+105) b)(-8).(+7).(-2)=[(-8).(-2)].(+7) =(+16).(+7) =(+112) c)(-2).(-1).(+3).(-4)=[(-2).(-1).(-4)].(+3) =(+8).(+3) (+24) d)(+9).(-5).(-7).0=0 4) Aşağıdaki çarpma işlemlerinde verilmeyeni bulunuz. a) (+4).(?)=(+24) (+24)+4)=(+6) (+4).(+6)=(+24) b) (-7).(?)=(+56) (-56)-7)=(-8) (-7).(-8)=(+56) c) (?).(-9)=(-63) (-63)-9)=(+7) (+7).(-9)=(-63) d) (?).(+8)=(-72) (-72)+8)=(-9) (-9).(+8)=(-72) 5) Aşağıdaki çarpma işlemlerinde verilmeyeni bulunuz. a) (?).(+7)=(+7) (+7)+1)=(+7) (+1).(+7)=(+7) b) (?).(+45)=0 0+45)=0 0.(+45)=0 c)(+2).(-3).(?)=(-24) (-24)+2)=(-12) (-12)-3)=(+4) (+2).(-3).(+4)=(-24) d) (-19).(?)=(-19 (-19).(+1)=(-19) (-19).(+1)=(-19) e) (-54).(?)=(-54) (+54)-1)=(-54) (+54).(-1)=(-54) f) (?).(-5).(-2)=(+80) (+80)-2)=(-40) (-40)-5)=(+8) (+8).(-5).(-2)=(-80) 6)Aşağıdaki işlemleri yapınız. a) (+3).[(-2).(-8)] b)(-5).[(+9).(-4)] =(+3).(+16)=(+48) =(-5).(-36)=(-180) c) [(+8).(-39].(-69)= d) [(+2).(+7)].(-14)= =(-24).(-6) =(+14).(-14) =(+144) =(-196) 7)Aşağıdaki işlemleri yapınız. a) (+7).(-6).(+7).(-4)=[(+7).(+7)].[(-6).(-4)] =(+49).(+24) =1176 b) (+7).[(-6).(-4)]=(+7).(+24) =168 c) (-4).(+7).(-3).(+5)=[(+7).(+5)].[(-4).(-3)] =(+35).(+12) =420 d) [(-6).(-4)].[(+2).(+7)]=(+24).(+14) = 336 8)Aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) [(-9).(-4)].[(+2).(+7)]=(+36).(+14) =504 b) [(-9).(-4)].[(+8).(-3)]=(+36).(-24) =(-864) c) [(-2).(-8)].[(+2).(+7)]=(+16).(+14) =(+224) d) [(-9).(-4)].[(+2).(+7)]=(+36).(+14) =(+504) 9)Aşağıdaki soruları cevaplayınız. a) [(-6).(-4)].[(+8).(+3)]=(+24).(+24) = (+24) b) [(-2).(8)].[(+8).(+3)]=(+16).(+24) =(+384) c) (-9).(-4)].[(+4).(+6)]=(+36).(+24) =(+864) d) [(-6).(-4)].[(+2).(+8)]=(+24).(+16) =(+384) e) [(-6).(-4)].[(+9).(+4)]=(+24).(+36) =(+864) 10) a) [(+7).(-3).(-5)].(-32)=(-105).(-32) =(+3360) b) [(-4).(-3)].[(+2).(-14)]=(+12).(-28) =(-336) c) [(+9).(-12)].[(-4).(-2)]=(-108).(+6) =(-636) d) [(+6).(-4)].[(+7).(+4)]=(-24).(+28) =(-672) Alıntı