Gök bilimciler, bugüne kadar bir kara delikte oluşan en şiddetli kozmik fırtınayı tespit etti. IGR J17091 olarak adlandırılan kozmik fırtınanın rüzgarları saatte 32 milyon kilometreye ulaşıyor. Aktif galaksilerin merkezlerinde yer alan dev kara delikler, uzayın en şiddetli rüzgarlarının oluştuğu yerler olarak biliniyor. NASAnın Chandra X-ray Observatory teleskobu tarafından tespit edilen rüzgarlar, ışık hızının yüzde 3ü kadar hızlı. Bilim insanları, diğer adı IGR J17091-3624 olan kozmik fırtınanın, bugüne kadar tespit edilen en hızlı kozmik rüzgarlara sahip olduğunu belirtti. Michigan Üniversitesinden Ashley King, Dünyada Kategori 5 seviyesindeki bir fırtınanın uzaydaki dengini bulmuş gibiyiz... Bir kara delikte bu kadar şiddetli bir fırtınanın oluşabileceğini tahmin etmiyorduk dedi. Bir yıldızın yoğunluğuna sahip olan kara delik, yıldızların ömrünü doldurarak yok olduğu süpernova patlamasıyla oluşuyor. IGR J17091in, oluştuğu ve aynı adı taşıdığı kara delik, Güneş benzeri bir yıldızla ikili bir sistem oluşturuyor. Yıldız, sistemdeki diğer kozmik cisim olan kara deliğin yörüngesinde yer alıyor. IGR J17091 sisteminin Dünyaya uzaklığı 28 bin ışık yılı. IGR J17091'in meydana geldiği rüzgarlar, kendisinden milyonlarca, hatta milyarlarca kat yoğun olan dev kara deliklerin ürettiği rüzgarlara denk. Dev kara delikler, Samanyolu Galaksisi de dahil olmak üzere, aktif galaksilerin merkezinde yer alıyor. YUTTUĞUNDAN FAZLASINI PÜSKÜRTÜYOR Araştırmada elde edilen bir diğer ilginç sonuç, kara deliği saran ve gaz ile toz parçalarından meydana gelen çöküntü diskinin, normalde yakalaması gereken materyalin fazlasını uzaya püskürtmesi. King, Normalde kara deliklerin yakınlarındaki tüm materyali içine çektiği biliniyor. Ancak IGR J17091in etrafındaki çöküntü diskindeki materyalin yüzde 95i kozmik rüzgarlar nedeniyle kara deliğe düşmüyor dedi. Dünyadaki fırtınaların aksine, IGR J17091nin oluşturduğu rüzgarlar birçok yöne doğru hareket ediyor. Böylece, materyallerin dikey bir ışın görünümünde kara delik tarafından yutulduğu jetlerden farklılaşıyor. DİNİYOR SONRA YENİDEN BAŞLIYOR ABDnin New Mexico eyaletindeki Ulusal Radyo Gözlemevinin (NRAO) EVLA teleskobu, IGR J17091 kara deliğinde geçmişte ışık hızına yakın jetler gözlemlemişti. Ancak kozmik fırtınanın yaşandığı süreçte jetler tespit edilmedi. Gök bilimciler, IGR J17091 kozmik fırtınasındaki rüzgarların hızını, uzayın çok sıcak bölgelerindeki x-ışını yayılımını tespit etmek için kullanılan Chandra teleskobuyla 2011de ölçtü. Teleskobun birkaç ay önce aynı kara delikte fırtına tespit etmesi, kara delikteki fırtınanın belli aralıklarla durduğunu ortaya koydu. Gök bilimciler, kara deliklerdeki fırtına ve jetlerin oluşumunda, çöküntü disklerindeki manyetik alanın sorumlu olduğunu düşünüyor. ntv
