Mikroskop: Çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin mercekler yardımıyla büyütülerek görüntülenmesini sağlayan alete mikroskop denir. Çok küçük hücrelerin incelenmesini kolaylaştırır. Bakteri gibi küçük canlılar gözle görülmez. Mikroskop sayesinde görebiliriz. İnsan gözü 200-250 mikrometreden büyük olan nesneleri görebilir. Bu değerlerin altındakileri göremez. Mikroorganizmaların boyutları ise, 0,1-10 nm arasında değişir. Bu nedenle, mikropları görmek ve bunlar hakkında bilgi edinmek için özel ve büyütücü aletlerden yararlanırız. Bu aletler mikroskoplardır. Mikroskop, genetik, jeoloji, arkeoloji, metalurji, kriminoloji alanlarında kullanılmaktadır. Mikroskobu, ilk önce Hollandalı Zacharias Janssen'in, 1590 dolaylarında teleskopta bazı değişiklikler yaparak bulduğu bilinmektedir. Aynı zamanda başka bilim adamları da, mercek sistemi tersine çevrilmiş bir teleskobun, cisimleri büyütmek için kullanılabileceğini düşünmüşlerdir. Bugünkü anlamda mikroskobu ilk defa 17. yüzyılda Hollandalı Anton van Leeuwenhoek ve İngiliz Robert Hooke kullanmışlardır. Genel olarak mikroskop üç ana bölümden oluşmaktadır: Optik kısım, aydınlatma kısmı ve mekanik kısım. Optik Kısım Optik kısım, mikroskobun görüntüyü büyüten en önemli bölümü olup objektif ve okülerden meydana gelir. Objektifler: Objektifler büyütme ve kullanım amacına göre 4 veya 5 adet olabilirler. Optik kısmın objeye en yakın bölümünü oluşturan objektifler, mikroskop tüpünün altına yerleştirilmiş ve orta eksen etrafında dönebilen bir tablaya vidalanmışlardır. Objektifler, akromatik, fluorit, semiapokromatik ve apokromatik olmak üzere dört türdür. Okülerler: Optik kısmın gözle bakılan ve tüpün üst kısmına konulan parçasını oluşturur. Okülerlerin işlevi objektif tarafından oluşturulan obje görüntüsünü büyütmek ve objektifin bazı hatalarını düzeltmektir. Okülerler genellikle 2 ve bazen 3 mercekten oluşurlar. Bazı mikroskoplarda tek gözle bakmaya yarayan bir oküler (monoküler) bulunmasına karşın, araştırma mikroskoplarda genellikle iki gözle bakmaya yarayan çift oküler (binoküler) bulunur. Bazı binoküler başlıklarda, fotoğraf makinesi yerleştirmek için üçüncü bir tüp daha Aydınlatma kısmı Işık kaynağı: Aydınlatmaya yarar. Genellikle elektrikle çalışan, mikroskobun dışında bulunan veya mikroskobun içine monte edilen ışık kaynakları kullanılmaktadır. Ayna: Mikroskop üzerine monte edilmiş olan aynalardır. Işık kaynağından gelen ışınları kondansatöre ve dolayısıyla obje üzerine yansıtırlar. Filtre: Işık kaynağından gelen ışınları süzen, yeşil, mavi veya mat apartlardır. Görüntü kalitesini artırmaya yarar. Diyafram: Işık kaynağından gelen ışığın azlık ? çokluk ayarını yapmak için kullanılır. Kondansatör: Bir mikroskopta kondansatörün esas görevi ışığı bir noktada toplamak ve ortamı yeterince aydınlatmaktır. Genellikle iki mercekten oluşan kondansatörler, bir düğme ile aşağı yukarı iner çıkar ve ışığın istenilen yere odaklanmasını sağlar. Mekanik kısım Mikroskopta mekanik kısım şunlardan oluşur: tüp, mikroskopları tutmaya ve kaldırmaya yarayan kol ve mikroskop tablası. Farklı Amaçlarla Kullanılan Mikroskoplar Stereoskopik mikroskoplar Cisimlerin üç boyutlu görüntülerini temin etmek maksadıyla stereoskopik mikroskoplar yapılmıştır.. Bu mikroskoplar biyoloji laboratuarlarında kullanılmaktadır. Polarizasyon mikroskobu Canlı incelemeye uygun olan bu mikroskop hücre ve dokuların bazı kısımlarının polarize ışığa gösterdikleri özel tepkilerden hareketle geliştirilmiştir. Işık mikroskobu Işık mikroskobunda görülemeyen nesneler kontrastlık sayesinde detaylı incelenebilir.Canlı metaryal,hücre sitoplazması bu mikroskop ile iyi gösterilmektedir. İnterferens mikroskobu Faz kontras mikroskobunun iyi bir versiyonudur.Aralarında bulunan tek fark ışık demetinin kullanımdan kaynaklanır.Bir ışık demeti örnekten geçerken diğeri ise ışıktan geçemeyen ışık demetidir,değişik bölgelerin farklı yoğunlukları sayesinde kırılma indisleri ile farklılıkları ortaya koyar ve renkli bir görüntü oluşumunu sağlar. Metalurji mikroskobu Maden parçaları ışığı geçirmediği için mikroskoba kuvvetli bir ışık kaynağı ilave edilmiş olan mikroskop türüdür. Elektron mikroskobu Elektron kullanılarak görüntü birkaç milyon defa büyütülebilmektedir. Elektron mikroskop, ilmi araştırmalarda, atom ve virüs gibi çok küçük yapıların incelenmesinde kullanılır. Karanlık alan mikroskobu Boyanmış ya da canlı örneklerin incelenmesinde kullanılır.Karanlık Alanda özel bir kondansör yardımı ile ışıklı bir görüntü oluşturmaktadır. Fluorescens mikroskop Aydınlanmasında güçlü kaynaklar kullanan (ultra viole ışınlerı yayan ,civa veya xenon yakan ark lambaları)bir mikroskop çeşididir. Parazitoloji ve bakteriolojide önemli yer tutarlar. X-Ray mikroskobu Işıkların ,rastladıkları partiküllerle çarpışmaları sonucu yönlerini değiştirmeleri sonucu merceklerde bir görüntü oluşur ve bu prensipte çalışır. Confocal Laser Scanning mikroskop Işık kaynağı lazer olan optik mikroskoplarla Scanning Elektron mikroskop arasında bir mikroskop çeşididir. Saha emisyon mikroskobu Metal veya yarı iletkenlerin yüzey görüntülerinden kristal yapılarını incelemek için, saha emisyon mikroskopları kullanılır. İncelenecek metalden kopan elektronlar televizyon tüpüne benzer bir ekran üzerine düşerek kristal yapıya göre izler bırakır. Kristal yapının ekrana düşen bu görüntüsü ayrıca fotoğraflanabilir. Elektron mikroskop kadar büyütme özelliği vardır. Görüntü çok net ve teferruatlıdır. Atomik Kuvvet Mikroskobu Atomik boyutta görüntüler elde edilebilir. Radyasyon malzeme etkileşimleri açısından büyük öneme sahip olan polimerlerin ve ileri teknoloji ürünü süper iletkenlerin yapımı ve karakterizasyon çalışmalarıda yapılmaktadır. * Alıntı
